منصور کوهی رستمی، عضو هیأت علمی دانشگاه چمران اهواز در گفتگو با روابط عمومی نهاد کتابخانه های عمومی کشور در خصوص نشست هم اندیشی مهدی رمضانی، سرپرست نهاد با اساتید علم اطلاعات و دانش شناسی، اظهار داشت: یکی از مسائل حائز اهمیت در حوزه های مختلف فعالیتی، اجماع و رسیدن به گفتمان مشترک بین فعالان حوزه نظر و عمل است. صاحب نظران و کسانی که از دیدگاه علمی به کتابخانه های عمومی نگاه می کنند، بایستی با چالش ها و مسائل کتابخانه های کشور آشنا شده و بر اساس این شناخت، با ایده پردازی و ارائه راهکار، موانع توسعه کتابخانه های عمومی را از میان بردارند. از سوی دیگر، مدیران اجرایی نیز لازم است در تعامل با صاحب نظران، از دیدگاه ها، ایده ها و راه حل های آنان برای برون‌رفت از مشکلات کتابخانه های عمومی، استفاده کنند. بنابراین، نشست های هم اندیشی برای ایجاد یک گفتمان مشترک، بسیار مفید و اثربخش است.

وی ادامه داد: یکی از ویژگی های گفتمان مشترک، برقراری ارتباط موثر است که نشست های هم اندیشی زمینه‌ساز آن خواهد بود. واقعیت این است که امروزه کتابخانه های عمومی به طور جدی به این گفتمان مشترک نیاز دارند و بایستی دیدگاه های صاحب نظران و مجریان، به هم نزدیک شود؛ چراکه از دل این نزدیکی و مفاهمه می توانیم کتابخانه های عمومی را توسعه داده و فضای کتاب و کتابخوانی را در کشور ترویج کنیم. بنابراین این نشست ها، در صورت تداوم ساختارمند و اجرای راهکارهای عملی برآمده از گفتگوها، بسیار اثرگذار بوده و این اثرگذاری در کارکرد کتابخانه ها مشهود خواهد بود.

رستمی در ارزیابی اقدامات نهاد کتابخانه های عمومی کشور در سال های اخیر، اظهار داشت: در هر مجموعه و دوره ای، در کنار نکات مثبت، نقدهایی هم وجود دارد که مجموعه نهاد نیز از این قاعده مستثنی نیست. به اعتقاد من، طی سال های اخیر اتفاقات مثبت قابل توجهی از جنبه علمی در حوزه کتابخانه های عمومی رخ داد؛ فضای علمی بازتر شد و بسیاری از همکاران کتابدار ما توانستند تحصیلات خود را در مقاطع تکمیلی ادامه دهند. این موضوع یک بدنه علمی به فضای کتابخانه های عمومی اضافه کرد و شاهد گسترش فعالیت های علمی در کتابخانه ها بودیم. همچنین برگزاری همایش ها و نشست ها با محوریت مباحث روز حوزه کتابخانه های عمومی، گسترش یافت. برای نمونه همایش کارکردهای اجتماعی کتابخانه های عمومی با حضور صاحب نظران داخلی و خارجی با مشارکت نهاد و انجمن علمی ارتقای کتابخانه های عمومی کشور برگزار شد و همایش بین المللی طراحی و توسعه خدمات کتابخانه های عمومی نیز امسال برگزار می شود. بعلاوه طی دو سال گذشته نشست هایی با اندیشمندان و کتابداران خارج از کشور برگزار شد که بازخورد مثبتی در بین کتابداران داشت. لازم به ذکر است طی سال های اخیر، فرایند توسعه کتابخانه های عمومی در کشور از روندی معقولی برخوردار بوده است. در کنار این نکات مثبت، نقدی که، با وجود انجام اقدامات و بهبودهایی در این حوزه، هنوز از سوی کتابداران مطرح می شود، بحث معیشت است که امیدوارم این موضوع نیز در آینده نزدیک مورد بررسی و پیگیری بیشتری قرار گیرد.

عضو هیأت علمی دانشگاه شهید چمران اهواز در ارزیابی کتابداران مجموعه نهاد به لحاظ علمی و مهارتی، گفت: در حال حاضر، کتابخانه های عمومی یکی از بزرگ ترین زنجیره ها و شبکه های فرهنگی در کشور هستند. از آنجایی که نهاد کتابخانه های عمومی کشور، نهادی جوان است، پرسنل این مجموعه نیز عموما جوان هستند و جوانی با داشتن سطح بالای تحصیلات و توانمندی علمی برابر است. بسیاری از کتابداران این مجموعه صاحب آثار تألیفی هستند و خدماتی خلاقانه در کتابخانه ها ارائه می دهند. به اعتقاد من در سال های اخیر افرادی توانمند، علاقمند، با انگیزه و خلاق در کتابخانه های عمومی کشور به کار گرفته شده اند و نهاد با فراهم کردن امکاناتی برایشان می تواند بیش از پیش از نیروی جوانی، تحصیلات و خلاقیتشان در راه توسعه و ایجاد خدمات جدید در کتابخانه های عمومی استفاده کند. در عین حال، برگزاری دوره های آموزشی و آموزش های حین خدمت موثر برای همگام شدن کتابداران با روندهای جدید در کتابخانه های دنیا، ضرورت دارد تا از این طریق بتوانیم توانمندی ها و صلاحیت های کتابداران را ارتقا دهیم.

رستمی با تأکید بر لزوم تبدیل کتابخانه ها به مراکزی اجتماعی، بیان کرد: بقا و ماندگاری کتابخانه ها و نیز نیاز جوامع به مکان سوم(به تعبیر اولدنبرگ)، به معنای فضایی واسط بین خانه و محل کار، ایجاب می کند کتابخانه ها به سمت تبدیل شدن به پایگاهی اجتماعی حرکت کرده و انتظارات را برآورده کنند. در تعریف سنتی، کتابخانه مجموعه ای از منابع کتابی است که افراد به منظور استفاده از منابع به آن مراجعه می کنند؛ در صورتی که به واقع کتابخانه با انسان تعامل دارد نه با کتاب و اشیای موجود در کتابخانه. درست است که از گذشته های دور کتابخانه، مرکزی برای تأمین منابع اطلاعاتی بوده، اما امروز با ظهور فناوری های اطلاعاتی و ارتباطی گزینه های متنوعی برای رفع نیاز اطلاعاتی پیش روی ما است و این موضوع جایگاه کتابخانه عمومی را به عنوان یک تأمین کننده صرف منابع اطلاعاتی با چالش رو به رو کرده است. از طرفی، بررسی تاریخی کتابخانه های عمومی نشان می دهد، کتابخانه ها همواره مأموریتی در ابعاد مختلف اجتماعی داشته اند. پیوند کتابخانه ها با اصطلاحاتی همچون دانشگاه مردمی، کتابداری مدنی و شهروند آگاه، نشان دهنده نقش و مأموریت تاریخی کتابخانه های عمومی است.

وی اضافه کرد: در سال های اخیر برنامه های متعددی با رویکرد توجه به کارکردهای اجتماعی کتابخانه ها در حال انجام بوده است. چراکه لازمه بقا و ماندگاری کتابخانه ها، نقش آفرینی در این حوزه است. واقعیت این است که امروز بشر در شرایطی زندگی می کند که با چالش های بسیاری رو به رو است و به همین دلیل برای رفع نیازهای اجتماعی و فرهنگی به کتابخانه ها نیاز دارد و بر همین اساس کتابخانه ها در سال های اخیر طیف متنوعی از خدمات با رویکردهای اجتماعی ارائه می کنند.

رستمی با اشاره به ویژگی ها و کارکردهای کتابخانه به عنوان پایگاه اجتماعی، گفت: تلقی من از کتابخانه به عنوان یک پایگاه اجتماعی، کتابخانه ای با دامنه ای وسیع از خدمات برای جامعه پیرامونی خود است. نخست، کتابخانه باید به عنوان یک فضای مدنی خنثی و ایمن شناخته شود تا شهروندان برای حل مشکلات شخصی و اجتماعی خود به آن مراجعه کنند. همچنین باید به توانمندسازی مدنی افراد، تسهیل گفتگو و تأمین منابع اطلاعاتی مورد نیاز کاربران بپردازد و به عنوان یک مرکز یادگیری در نظر گرفته شود.